معاملات آپشن (Options Trading) چیست؟
معاملات آپشن (Options Trading) همیشه بخش جدایی‌ناپذیر امور مالی سنتی بوده است و امروزه این نوع معاملات به بیت کوین(BTC) و سایر ارزهای دیجیتال نیز راه پیدا کرده است. گاهی خرید قراردادهای آپشن در کریپتو برای تریدرها کم ریسک‌تر و کم‌هزینه‌تر از ترید قراردادهای فیوچرز و قراردادهای دائمی است. آپشن نوعی قرارداد مشتقه است که حق خرید یا فروش یک دارایی پایه را روی قیمت و زمان تعیین شده می‌دهد. البته خریدار تعهدی برای خرید حتمی از فروشنده ندارد. در این مطلب به این می‌پردازیم که معاملات آپشن (Options Trading) چیست، عملکرد آن چگونه است و بهترین پلتفرم‌های آپشن در کریپتو کدامند.
معاملات آپشن نوعی قرارداد مشتقه هستند. مشتقه به زبان ساده به هر محصول یا قراردادی گفته می‌شود که ارزش خود را از یک دارایی دیگر می‌گیرد. در بازارهای مالی سنتی، مشتقات ارزش خود را از سهام، اوراق قرضه، نرخ‌های بهره، کالاها، پول‌های فیات و ارزهای دیجیتال می‌گیرند. مشتقات کریپتویی هم مانند مشتقات سنتی هستند؛ یعنی خریدار و فروشنده یک قرارداد را برای خرید یا فروش یک دارایی پایه (معمولا یک ارز دیجیتال)، معامله می‌کنند. رایج‌ترین انواع مشتقات در کریپتو قراردادهای آتی، آپشن و دائمی هستند.
قراردادهای آپشن در بازار ارز دیجیتال، خرید یا فروش یک کالای خاص را در آینده و در یک قیمت مشخص امکان‌پذیر می‌کند. برخلاف معاملات فیوچرز، در قراردادهای آپشن تعهدی برای خرید ندارید.
اجازه بدهید مفهوم قرارداد آپشن در کریپتو را با یک مثال توضیح دهیم. فرض می‌کنیم شما یک سبد خرید بیت کوین دارید که به لحاظ اقتصادی امن بوده و از آن راضی هستید. همچنین نسبت به نوسانات بازار بیت کوین آگاهی دارید و منتظر یک بازار خرسی (نزولی) هستید. شما نسبت به این بازار قریب الوقوع خرسی تردید دارید و مطمئن نیستید که آیا امنیت سبد شما به همین گونه می‌ماند یا خیر. در این حالت شما می‌خواهید ریسک سبد خود را به حداقل برسانید و نمی خواهید روی کاغذ سود خود را از دست بدهید، به خصوص اگر بازار خرسی هرگز به پایان نرسد.
بنابراین می‌توانید آپشن‌های فروش (Put Options) را برای بیت کوین خریداری کنید. آپشن‌های فروش، ابزار های مالی هستند که بیت کوین‌های شما را یک قیمت مشخص در تاریخی معین می‌فروشند. داشتن آپشن فروش در این‌گونه موارد مانند داشتن بیمه سبد خرید است.
فرض کنید که شما ۱۰ بیت کوین دارید که هر کدام را ۱۰,۰۰۰ دلار خریداری کرده‌اید. پیش‌بینی می‌کنید که قیمت بیت کوین به ۸,۰۰۰ دلار خواهد رسید، بنابراین شما ۱۰ آپشن فروش بیت کوین را روی قیمت ثابت ۱۰,۰۰۰ دلار خریداری می‌کنید و به ازای هر قرارداد آپشن ۵۰ دلار می‌پردازید. پس از مدتی شک شما به حقیقت تبدیل می‌شود و قیمت بیت کوین که برای مدت طولانی نزولی بوده به ۸,۰۰۰ دلار می رسد (قیمت اعمال آپشن) و شما می‌خواهید از پوزیشن خود خارج شوید. بنابراین در این مورد شما می‌توانید آپشن فروش خود را اعمال کرده و همچنان هر بیت کوین خود را ۱۰,۰۰۰ دلار بفروشید. در این سناریو شما توانستید بدون در نظر گرفتن قیمت بازار بیت کوین، تمام سود حاصل از سبد بیت کوین خود را بدست آورید؛ زیرا برای بیت کوین آپشن فروش قرار دادید. اگر که یک آپشن فروش نداشتید، ۲۰,۰۰۰ دلار ضرر می کردید؛ یعنی ۲۰۰۰ دلار به ازای هر بیت کوین . اما به یاد داشته باشید در صورت افزایش قیمت بیت کوین در آینده، خریدار موظف به انجام این کار نمی‌شود. به همین دلیل به آن آپشن (گزینه) می‌گویند.
انواع معاملات آپشن در کریپتو
قراردادهای آپشن را می‌توان به انواع آپشن‌های Call و Put و آپشن‌های آمریکایی و اروپایی تقسیم کرد. در معاملات Call تریدر یک دارایی را در یک تاریخ مشخص می‌خرد و در حالت Put یک دارایی در تاریخ مشخصی فروخته می‌شود. در آپشن‌های آمریکایی، امکان فروش قرارداد قبل از تاریخ انقضا وجود دارد، درحالیکه در آپشن اروپایی باید دارایی در تاریخ مشخص‌شده، فروخته شود.
تریدرها، پوشش‌دهندگان ریسک و غیره از هر دو آپشن خرید (حق خرید) یا آپشن فروش (حق فروش) استفاده می‌کنند. قراردادهای آپشن از ۴ مولفه اساسی تشکیل شده‌اند:
اندازه (Size): یعنی اندازه یا تعداد قراردادهای آپشن که گاهی به آن واحد اندازه‌گیری حجم معاملات (lot size) نیز می‌گویند.
تاریخ سررسید (Expiry Date): تاریخی که قبل از آن فردی قراردادهای آپشن را اعمال کرده است. پس از این روز آپشن‌ها منقضی می‌شوند و دارندگان دیگر نمی‌توانند از حق امتیاز اعمال قرارداد، بهره‌مند شوند.
قیمت اعمال آپشن یا اختیار معامله (Strike Price): این قیمتی است که اگر قیمت واقعی دارایی در بازار به آن برسد، دارایی خریداری یا فروخته می‌شود.
حق امتیاز (Premium): مانند کارمزد و هزینه‌ای است که شخصی هنگام خرید آپشن‌های مختلف پرداخت می‌کند. هنگامی که شما برای آپشن‌های خرید حق صرافی می‌پردازید، بدین معنی است که شما برای اعمال حق خرید در تاریخ سررسید، مبلغی را پرداخت می‌کنید. از طرف دیگر هنگامی که مبلغی برای یک آپشن فروش می‌پردازید، بدان معنی است که شما حق فروش یک دارایی را مطابق با سر رسید قرارداد خریداری می‌کنید.
آشنایی با اصطلاحات رایج معاملات آپشن
هنگام ورود به بازار معاملات آپشن، ممکن است به عبارات و اصطلاحاتی برخورد کنید که معنی آن‌ها را ندانید. در ادامه برخی از رایج‌ترین اصطلاحات معاملات آپشن را مرور می‌کنیم.
قرارداد آپشن در سود (In the money)
هنگامی که قراردادهای آپشن در وضعیت In the money قرار می‌گیرند؛ یعنی در موقعیت سوددهی هستند. قرارداد آپشن خرید زمانی در سود است که قیمت اعمال آپشن زیر قیمت بازار دارایی اصلی است؛ یعنی می‌توانید با خرید روی قیمت اعمال، روی دارایی اصلی سود کنید. قرارداد آپشن فروش زمانی در سود است که قیمت اعمال بالاتر از قیمت دارایی اصلی است؛ یعنی با فروختن روی قیمت اعمال سود می‌کنید.
قرارداد آپشن همسان (In the money)
زمانی که قیمت اعمال آپشن (در حالت خرید یا فروش) با قیمت دارایی اصلی در بازار برابر است، در حالت At the money قرار می‌گیریم.
قرارداد آپشن در زیان (Out of The Money)
این حالت مخالف وضعیت قبلی است؛ زمانی که قرارداد آپشن موقعیت خوبی برای اجرای معامله ندارد. این اتفاق زمانی است که قیمت اعمال، بالاتر از قیمت دارایی اصلی برای آپشن خرید و پایین‌تر از قیمت دارایی اصلی برای یک آپشن فروش است.
USD-denominated options
معاملات آپشن کریپتو را می‌توان به‌صورت دارایی اصلی (منظور رمزارز است) یا دلار آمریکا یا استیبل کوین تسویه کرد. بسیاری از پلتفرم‌ها امکان تسویه دلاری را به‌صورت پیشفرض دارند.
خرید تحت پوشش (Covered call)
هنگام فروش یک آپشن خرید، در صورتی که دارایی اصلی را داشته باشید، خرید Covered یا تحت پوشش در نظر گرفته می‌شود. فروش آپشن‌های خرید تحت پوشش، استراتژی خوبی برای درآمدزایی از امتیاز آپشن است.
خرید بدون پوشش (Uncovered call)
می‌توانید آپشن خرید را بدون اینکه مالک دارایی اصلی باشید، بفروشید. این یک استراتژی خطرناک است؛ اگر خریدار آپشن خرید را اجرا کند، شما متعهد هستید که دارایی را به هر قیمتی که هست بخرید و آن را به قیمت اعمال یا قیمت اختیار معامله بفروشید.
مارجین آپشن (Option margin)
این دارایی‌ای است که باید به‌منظور فروش یک معامله آپشن در حساب خود داشته باشید. برای مثال می‌خواهید یک قرارداد خرید بیت کوین را بفروشید. بیت کوینی که قول دادید در صورت اجرای آپشن به خریدار بفروشید، به‌عنوان Option margin در نظر گرفته می‌شود.
مارجین منسجم (Unified margin)
پلتفرم‌های بسیاری آپشن‌های معاملات مارجین را برای شما فراهم می‌کنند که به شما امکان می‌دهد از یک سبد دارایی به جای یک دارایی واحد برای باز کردن پوزیشن استفاده کنید.
تتا (Theta)
با گذشت زمان، آپشن‌ها معمولا ارزش کمتری دارند. تتا اندازه‌گیری می‌کند که قیمت قرارداد آپشن با توجه به گذشت یک روز چقدر تغییر می‌کند.
دلتا (Delta)
دلتا واحدی است که نشان می‌دهد با توجه به تغییر در قیمت دارایی پایه، قیمت یک قرارداد آپشن چقدر تغییر می‌کند.
گاما (Gamma)
گاما به ما می‌گوید که دلتای یک آپشن با توجه به قیمت دارایی پایه، چقدر تغییر می‌کند.
وگا (Vega)
وگا به ما می‌گوید که با توجه به نوسان یک درصدی، قیمت آپشن چقدر تغییر می‌کند.
مزایا و معایب معاملات آپشن چیست؟
خرید قراردادهای آپشن دو مزیت مهم دارد:
- فروش پیشگیرانه (Protective Put): خرید آپشن‌های فروش، سبد رمزارزهای شما را در مقابل جریان‌های نزولی بالقوه بیمه می‌کند. در مواردی که روند نزولی اتفاق نیافتد، تنها حق امتیازی را که برای این آپشن‌ها پرداخت کردید، از دست می‌دهید.
- خرید تحت پوشش (Covered Call): در این مورد نیز شما با پیش‌بینی تحرکات قیمتی، می‌توانید از دارایی‌های خود سود کسب کنید.
از معایب Option Trading باید به موارد زیر اشاره کرد:- ریسک بالا: حق امتیاز یک قرارداد آپشن بسیار پرنوسان است و ممکن است طی یک روز ۹۰ تا ۱۰۰ درصد تغییر کند. این مورد بازار را برای سرمایه‌گذاری‌های سنگین بسیار پرریسک می‌کند.
- نظارت: حوزه کریپتو هنوز به‌صورت کامل قانون‌گذاری نشده است؛ بنابراین اگر مورد کلاهبرداری قرار بگیرید، از حمایت قانون برخوردار نیستید.
دیدگاه‌ها